- De crisis is bij Ajax is niet alleen een sportieve crisis, maar ook een bestuurlijke.
- De club zit zonder algemeen directeur, technisch directeur en voorzitter van de raad van commissarissen.
- Ondertussen roeren beleggers zich.
- Lees ook: Roman Abramovitsj financierde Vitesse in het geheim, volgens gelekte documenten.
ANALYSE – Het is crisis met een grote C bij Ajax. De recordkampioen uit Amsterdam staat op de veertiende plek in de Eredivisie, zit voorlopig zonder algemeen directeur, heeft de pas aangetreden technisch directeur Sven Mislintat de deur gewezen en de voorzitter van de Raad van Commissarissen Pier Eringa trad op woensdag terug.
Er gebeurt momenteel zoveel in de Johan Cruijff Arena, dat het overzicht snel te verliezen valt. Los van de dramatische sportieve resultaten: wat is er precies aan de hand in Amsterdam?
1) Dubieuze transfers bij Ajax
Ruim een jaar zat Ajax zonder technisch directeur, nadat Marc Overmars was weggestuurd vanwege grensoverschrijdend gedrag. Binnen de voetbalclub gaat de technisch directeur over alle voetbalgerelateerde zaken en daarmee is deze de sleutelpersoon in het beleid van een voetbalclub.
Afgelopen april werd de Duitser Sven Mislintat aangesteld als opvolger van Overmars.
Duidelijk was dat Mislintat er een eigen stijl had: hij was meer gericht op data, zocht naar veelbelovende spelers in minder bekende competities en stelde op die manier een compleet nieuwe selectie samen, voor zo’n 105 miljoen euro. Er kwamen twaalf spelers en een nieuwe trainer.
Maar op 19 september bracht NOS het nieuws dat er een luchtje aan zeker een van deze transfers zat. Het gaat om Borna Sosa, een Kroatische speler die op de slotdag van de transferperiode van VfB Stuttgart naar Amsterdam kwam.
De speler stond onder contract bij het Duitse zaakwaarnemerskantoor AKA Global, dat sinds juni van dit jaar aandeelhouder is in het datagerichte scoutingsbedrijf Matchmetrics GmbH, waar Sven Mislintat grootaandeelhouder is.
Mogelijk was hier sprake van een financieel belangenconflict, iets wat tegen de corporate governance-verklaring van Ajax in gaat.
Inmiddels hebben forensisch accountants een onderzoek ingesteld, dat doorgaat ondanks het ontslag van Mislintat afgelopen zondag. Want niet alleen Mislintat heeft hier mogelijk verkeerd gehandeld: het toezicht van de Raad van Commissarissen ontbrak ook.
2) Beleggersclub wil opheldering
Ajax is een beursgenoteerd bedrijf. De crisis rondom Ajax zorgt ook voor opgetrokken wenkbrauwen bij de Vereniging van Effectenbezitters (VEB), dat de belangen van beleggers behartigt.
De VEB stuurde een brief aan Ajax waarin de beleggersclub opheldering eist over het onderzoek naar Mislintat. Als de raad van commissarissen, die toezicht moest houden op Mislintat, dit onderzoek laat instellen, kan het onderzoek dan wel onafhankelijk plaatsvinden? Wat wordt precies onderzocht? Hoe lang gaat het onderzoek duren?
Het zijn vragen waar de VEB antwoord op wil. Op dinsdag kwam de belangbehartiger van particuliere beleggers met nieuws dat er aan meer transfers door Mislintat een luchtje zit. "De transfer van Sosa lijkt het topje van de ijsberg", zo zei Gerben Everts, directeur van de VEB, bij NOS Langs de Lijn En Omstreken. "Er zijn aanwijzingen dat er meer aan de hand is. Er schijnen appjes te zijn aan spelers die vlak voor de transfer te horen kregen dat ze hun droomtransfer niet kunnen maken, als ze niet overstappen naar Beck (zaakwaarnemer bij AKA Global, red.). Dat is in de voetballerij misschien gebruikelijk, maar kan niet bij een beursgenoteerd bedrijf."
3) Koppelen rollen bij bestuurstop
Dat Mislintat zijn boekje te buiten is gegaan bij transfers, kan niet alleen hem verweten worden. De raad van commissarissen moet toezicht houden op de directie van Ajax en heeft dat kennelijk niet gedaan, als de Duitser zoveel spelers via mogelijk schimmige constructies kon binnenhalen.
Vanuit de supporterskernen bij Ajax werd al langer geroepen om het vertrek van de raad van commissarissen, en op woensdag, nog voor het restant van de gestaakte wedstrijd tussen Ajax en Feyenoord werd uitgespeeld, stapte Pier Eringa op.
“Juist als het niet goed gaat, vind ik dat je er moet staan als toezichthouder. Maar ik ben niet doof voor de kritiek en niet blind voor de situatie waar Ajax zich nu in bevindt”, aldus Eringa in een verklaring op de website van Ajax. “Om die reden heb ik besloten om ruimte te maken voor een nieuwe voorzitter. Ik heb me hard ingezet voor de club. Ik blijf Ajax als fan volgen en wens dat de sportieve prestaties snel weer op het bij Ajax gewenste niveau komen."
De rest van de raad van commissarissen is zijn positie ook niet zeker. Met name Jan van Halst, oud-voetballer en aangesteld om de raad van meer ‘Ajax-DNA’ te voorzien, is het mikpunt van kritiek.
Volgens De Telegraaf is de kans dat hij vertrekt ook groot. Een lid van de huidige Ajax-directie dat mogelijk moet vertrekken is Maurits Hendriks, die de rol van Chief Sports Officer (CSO) bekleedt. Deze rol werd gecreëerd door de vorige raad van commissarissen. Hendriks wordt verantwoordelijk gehouden voor de aanstelling van Mislintat en wordt daarom medeverantwoordelijk gehouden voor de huidige chaos.
4) Ajax verworden tot stuurloos schip
De nabije toekomst van Ajax ziet er niet rooskleurig uit. Ajax zit sinds het vertrek van Edwin van der Sar zonder algemeen directeur, en zijn opvolger Alex Kroes, afkomstig van AZ, mag vanwege een concurrentiebeding in zijn contract pas in maart 2024 officieel aantreden.
Tot die tijd moet Ajax het dus stellen met een interim-algemeen directeur. Dat is momenteel Jan van Halst, die dus zijn eigen positie ook niet zeker is. De aanstelling van een technisch directeur zal mogelijk ook nog even op zich wachten.
Als de sportieve resultaten niet snel verbeteren, is de kans groot dat trainer Maurice Steijn ook zijn congé krijgt. Naar een hoofd jeugdopleiding wordt al een tijd gezocht. De raad van commissarissen moet een nieuwe voorzitter zoeken.
Mogelijk keert oud-voorzitter Michael van Praag terug als commissaris bij Ajax, zo meldde persbureau ANP donderdag op basis van ingewijden.
Alles bij elkaar is Ajax momenteel een stuurloos schip in een zware storm waar geen einde aan komt.
5) Beurswaarde Ajax duikt omlaag
De waarde van Ajax als club lijdt ook onder de crisis. De prestaties op de beurs zijn uiteraard verbonden aan de prestaties op het veld. Maar met de komst van Sven Mislintat is de waarde van een aandeel van Ajax wel enorm gedaald.
Toen Mislintat in april aantrad, te midden van een zware sportieve crisis, noteerde het aandeel Ajax rond de 11 euro. Drie maanden later, nog voor het nieuwe seizoen was begonnen, was dat 12 euro.
Nadat Ajax van FC Twente verliest op 17 september, opent het aandeel Ajax een dag later op 9,50 euro. Een dag later is daar nog 9,10 euro van over: een daling van twintig procent sinds het aantreden van Mislintat in april.
Momenteel staat het aandeel op 10,20 euro , waar het aandeel in 2019, toen de halve finale van de Champions League werd gehaald, nog op een piek van 22,70 euro stond.
Het gaat historisch slecht met Ajax en dat is op alle fronten terug te zien.
